Toprak Analizi
Toprak analizleri, tarımsal üretimde gübreleme programlarının verimli bir şekilde uygulanması ve topraktaki besin elementlerinin dengeli bir şekilde korunması için hayati önem taşır. Toprak analizi, yalnızca verimli ve bol ürün almak için değil, aynı zamanda gübre girdisinin optimize edilmesi, çevreyi koruma ve maliyetlerin azaltılması açısından da gereklidir.
Toprak analizine dayalı bir gübreleme programı, toprağın ihtiyacına göre besin elementlerini doğru miktarda sağlar ve böylece bitkilerin sağlıklı bir şekilde gelişmesine olanak tanır. Dengeli beslenen bitkiler, hastalıklara ve zararlılara karşı daha dayanıklı olur, bu da verimi artırır ve bitkilerin sağlıklı büyümesini destekler. Ayrıca, gerekli miktarda gübre uygulandığında, ekonomik açıdan da üreticiye fayda sağlar.
Neden Toprak Analizi Yaptırmalıyız?
Toprak analizine dayalı gübreleme programları, bitkilerin ihtiyaç duyduğu besin maddelerini belirlemeye yardımcı olur. Bu analizler, toprağın besin elementleri dengesini koruyarak:
- Yüksek kaliteli ve bol ürün elde edilmesini sağlar,
- Bitkilerin hastalık ve zararlılara karşı dayanıklılığını artırır,
- Ekonomik açıdan üreticilere tasarruf sağlar.
Toprak Örneklerinin Alınması
Tarlada nerelerden toprak örnekleri alınır?
Bilinmesi gereken önemli noktalardan birisi toprak analizlerinden beklenen faydanın elde edilebilmesi için toprak örneğinin usulüne uygun şekilde alınması gerekliliğidir.
Her toprak analizi, örneğin alındığı tarla için geçerlidir. Başkasının yaptırdığı toprak analizine göre gübre uygulamak yarar değil zarar getirebilir.
Tarladan toprak örneği alırken nelere dikkat etmeliyiz?
- Farklı tarlaların topraklarında farklı miktarlarda bitki besin maddesi bulunmaktadır.
- Aynı tarla içinde, değişik özellik gösteren kısımlar bulunabilir.
- Tarlanın bir kısmı düz bir kısmı eğimli olabilir veya tarlanın bir kısmı çorak, diğer bir kısmı nispeten daha verimli olabilir. Eğer aynı tarlanın içinde böyle farklı yerler varsa bu alanlardan da ayrı ayrı toprak örneği alınmalıdır.
Nerelerden toprak örneği alınmaz
- Harman yeri veya hayvan yatmış yer ise,
- Önceden gübre yığılmış yer ise,
- Sap, kök veya yabani otların yığın halinde yakıldığı yer ise,
- Tarlanın tümsek veya su birikmesi olan çukur noktaları ise,
- Dere, orman, su arkı ve yollara yakın arazi kısımları ise,
- Binalara yakın alanlar ise,
- Hayvan gübresinin bulunduğu nokta ise,
- Özellikle meyvecilik, kavakçılık gibi ağaç yetiştirmek için ayrılan araziler hariç, tarlada bulunan birkaç ağacın altından, toprak örneği alınmamalıdır.
Toprak örneği nasıl alınmalıdır?
Tek yıllık bitkiler için: Tek yıllık bitkilerde gübreleme amacıyla toprak örneği almak için; bir küreğe, alınan toprak örneklerini karıştırmak için bir kaba (kova, leğen, geniş bir naylon) ve temiz bir naylon veya bez torbaya ihtiyaç vardır.
Bu malzemeleri kullanmadan önce küreğin iyice temizlenmiş ve üzerinde başka artıkların kalmamış olması gerekir. Toprak örneklerini içine koyup laboratuvara analize göndereceğimiz naylon veya bez torba ise 1 kg kadar toprak alabilecek büyüklükte olmalıdır.
Örnek alma: Tarlanın bir ucundan girerek öbür ucuna kadar örnekler alınarak ilerlenir. Ancak bu örnekler, tarlanın bir ucundan öbür ucuna doğru düz bir çizgi üzerinde ilerleyerek dosdoğru olmayıp zikzaklar yaparak alınmalıdır. Ekim yapılacak alanın her tarafından örnek almaya dikkat edilmelidir.
Burada amaç; tarlayı temsil edecek bir örnek elde etmektir.
Tarlada örnek nasıl alınır?
Tarlada toprak örneği alınacak noktaya gelindiğinde:
- Bu yerin toprak örneği almaya uygun bir yer olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Eğer bu yer örnek almaya uygunsa toprağın üzerindeki ot, sap gibi şeyler el ile temizlenir. (Tarlanın yüzeyini temsil eden üst kısım korunmalıdır)
- Alınan bu toprak olduğu gibi açılan çukurun hemen yanına konulur.
- Sonra açılan çukur içine kenarlardan toprak dökülmüş ise temizlenir.
- Kürek 3-5 cm kalınlıkta toprak alacak şekilde 20-25 cm derinliğe kadar daldırılır ve yavaşça kaldırılır.
- Alınan örnek kürek üzerinde yalnızca yan taraflarından düzeltilerek kovanın içine konulur. (Toprak örneği alındıktan sonra çukur kapatılmalıdır)
Böylece bir adet toprak örneği alınmış olur. Yaklaşık 40 dekar tarla için 10-20 adet örnek alınarak kovaya konur ve kovadaki bu topraklar karıştırılarak örnek alınır.
Etiketleme:
Hazırlanmış ve torbalanmış olan toprak örneğinin kime ait olduğunu, hangi tarladan alındığı belirlemek için yapılır.
Bunun için bir kağıda kurşun kalemle:
- Ad-soyad
- Toprak örneğinin nereden alındığı (tarlanın adı veya aynı tarladaki değişik yerlerin adı)
- Önümüzdeki ekim döneminde bu tarlaya hangi bitkinin ekileceği
- Geçen yıl bu tarlaya hangi bitkinin ekildiği yazılır.
Hazırlanan bu etiketlerden biri torbanın içine konur, diğeri ise torbanın boğazına bağlanır.
Meyve bahçeleri için:
Çok yıllık bitkilerden gübreleme amaçlı toprak örneği alınması da tek yıllık bitkilerde olduğu gibidir. Tek yıllık bitkilerden farkları toprağın sadece 20 cm derinliğinden (pulluk sürüm derinliğinden) değil toprağın derinlemesine de örnek alınması gerekir.
Çok yıllık bitkilerde genellikle 0-20, 20-40, 40-60 cm derinlikten örnek almakla birlikte gerekli görülürse 0-30, 30-60, 60-90 ve 90-120 cm derinliklerden de toprak örneği alınır. Tabii ki bu derinliklerden toprak örneklerinin alınmasında kürek yeterli değildir. Bu örnekler çeşitli tipte burgularla alınabileceği gibi tarlada bu derinliklere kadar bir çukur (boy çukuru) kazılarak bu çukurun düzgün bir kenarından örnekler alınabilir.
Alınan örnekler tek yıllık bitkiler bölümünde anlatıldığı şekilde etiketlenir, torbalanır ve laboratuvara gönderilir.